روزنامه نگاری تحقیقی امری لازم برای تداوم حیات رسانه‌هاست

مدیر مسئول روزنامه جوان در گفت و گو با پایگاه اطلاع رسانی بیست و یکمین جشنواره ملی رسانه های ایران نقش این جشنواره در ارزیابی جایگاه رسانه‌ها را مثبت ارزیابی کرده و در این باره میگوید:«حوزه رسانه، حوزه ای است که در عمل در آن رقابت اتفاق می افتد علت آن هم این است که با مخاطب سر و کار دارد. هر کسب و کار و فعالیت که در آن مخاطب موضوعیت داشته باشد طبعا در آن رقابت هم معنا پیدا می‌کند. چه در رسانه های داخلی و چه در رسانه های دشمن رقابت وجود دارد. آن چیزی که معنا دارد این است که یک ارزیابی در حوزه رسانه ها اتفاق بی افتد از این لحاظ جشنواره ملی رسانه یک محیط خوبی است. یعنی غیر از ارزیابی طبیعی که به لحاظ مردمی اتفاق می افتد از این نظر هم اگر چنین اتفاقی رخ دهد میتواند به نفع رسانه های کشور باشد.»

محمد جواد اخوان در ادامه لوزام اثر گذاری رسانه ها در راستای اصلاح امور را اینگونه تشریح کرد:«برای تحقق چنین هدفی باید چند اتفاق بی‌افتد. اولا نقد باید دلسوزانه باشد و نقد دلسوزانه نیز نیاز به تعریف دارد. همانطور که باید حواسمان باشد اعتراض به اغتشاش تبدیل نشود در رسانه نیز باید انتقاد و هتاکی تمایز قائل شویم. نکته دیگر این است که در جامعه، اصناف و مسئولین باید تحمل انتقاد شنیدن بالا برود. نباید اینگونه باشد هیچ کس کوچک ترین انتقادی به خود را بر نتابد. در کشور ما نقد کار سختی است. حتی احزاب را که قدرت اجتماعی ندارند نمیشود نقد کرد چرا که از طرق سیاسی لابی کرده و بر رسانه ها اعمال فشار می‌کنند. خود رسانه ها نیز باید در درجه اول نقد پذیری بود و اگر کسی ایراد صحیحی به آنها وارد کرد آن را بپذیرند.»

اخوان در ادامه با اشاره به نقش خبرنگاری تحقیقی و تحلیلی در توسعه رسانه ها این شیوه فعالیت را لازمه حیات رسانه‌ها دانسته و توضیح داد :«امروز خبر کارکردش را در رسانه های رسمی از دست داده چرا که دیگر تنها رسانه های رسمی کنترل کننده اخبار نیستند. کار کرد فعلی رسانه روایت گری است و این برای مخاطب اهمیت دارد که هر رسانه چه تحلیل و تفسیری از وقایع ارائه ‌میدهد چرا اگر واقعه‌ای در جایی رخ دهد همه آن را پوشش می‌دهند و این جا دیگر ابعاد پشت پرده و یا ابعاد کمتر دیده شده اهمیت پیدا می‌کند.»

مدیرمسئول روزنامه جوان لزوم حرکت به سمت فعالیت های تحقیقی را منحصر به ایران ندانسته و در مورد ایجاد چنین نگاهی در عرصه رسانه‌های جهانی می‌گوید:«نه تنها در کشور ما بلکه در دنیا روزنامه نگاری تحقیقی موضوعیت پیدا کرده و رسانه‌ها دیگر کارکرد خبری صرف ندارند.

اخوان مهم ترین عامل گسترش روزنامه نگاری تحقیقی را تربیت و‌تقویت نیروی انسانی دانسته و در انتقاد از رویکردهای تربیت نیروی انسانی میگوید:«دانشگاه‌ها و‌مراکز تربیت نیروی رسانه‌ای کشور هنوز رویکردهای تربیتی ده‌های قبل را به کار میگیرند و همچنان درحال تربیت خبرنگار هستند حال آنکه ما به اندازه کافی خبرنگار داریم و آنچه نیاز رسانه‌های کشور است نیروی انسانی واجد خلاقیت و قدرت تفکر و پژوهش است.»

وی همچنین عدم سختگیری دستگاه‌های نظارتی را عامل دیگری برای تقویت حوزه روزنامه نگاری تحقیقی برشمرد و توضیح داد:«دستگاههای نظارتی باید راه را باز کنند. خبرنگار تحقیقی همچون کاراگاهی است که باید زمینه فعالیتش فراهم باشد، به غیر از مواردی که به امنیت ملی مربوط است در سایر زمینه ها باید اجازه فعالیت به خبرنگاران داده شود.»

مدیر مسئول روزنامه جوان در ادامه به افزایش رسانه‌های فردی نیز اشاره کرده و راه مواجهه با این بعد جدید از فعالیت رسانه ای را اینگونه تشریح میکند:«در دوره های اخیر با گسترش فضای مجازی رسانه های فردی نیز افزایش یافته اما اینها خیلی عمل حرفه ای را بروز نمیدهند. باید تفکیکی بین رسانه های فردی و رسانه های حرفه ای وجود داشته باشد. دو اتفاق در دنیا برای مقابله با اخبار جعلی رخ داده است، یکی افزایش سواد رسانه است یعنی کار اجتماعی شده است تا خود مخاطب بتواند به فهمی رسیده که اخبار جعلی را تشخیص دهد. مسئله دیگر گسترش حوزه تنظیم گری است. در دنیا تنظیم گری یک مسئله خیلی جدی است. ما البته به لحاظ سنتی ساختارها را داریم منتهی خیلی بروز نشده و دایره اش محدود است. ما باید تنظیم گری را در حوزه رسانه گسترش داده و به رسانه های جدید هم تعمیم بدهیم. در کشورما عموما رسانه‌های رسمی تحت کنترل تنظیم گری هستند. مطبوعات و خبرگزاری‌ها تابع قوانین هستند، مجوز دارند اما رسانه های جدید که در بستر پیام رسان ها فعالیت میکنند به کسی پاسخگو نبوده و اگر به کسی ظلمی کنند معلوم نیست با آنها برخورد شود.»

اخوان دامن زدن به اخبار جعلی را افت فعالیت بدون نظارت و تنظمی گری توصیف کرده و معتقد است:«باید این گزاره در بین افکار عمومی جا بی افتد که اخبار مصرفی نیز همچون مواد غذایی باید واجد استاندارها و شناسنامه سلامت باشد. تفاوت بین رسانه‌های رسمی و غیر رسمی را داشتن داشتند شناسنامه است و باید مرجعیت خبری نیز به رسانه های رسمی بازگردد هدفی که جشنواره ملی رسانه‌های ایران نیز باید در جهت تحقق تلاش کند.»

فراخوان بیست و یکمین جشنواره ملی رسانه‌های ایران